چگونه تفکر خلاق داشته باشیم ؟

در این پست قصد داریم درباره شیوه هایی صحبت کنیم که باعث می شوند ما به یک تفکر خلاق دست پیدا کنیم . تفکر خلاق (Creative Thinking) نوعی مهارت فکر کردن می باشد که شخص با پرورش آن قدرت یافتن راه حل های مبتکرانه را برای حل مسائل مختلف در زندگی و کارش پیدا می کند .

قبلا در یک پست ، به طور مفصل به معرفی انواع شیوه های تفکر پرداختیم . تفکر خلاق یا همان خلاقیت در فکر کردن را می توان در هرکسی بهبود بخشید و حتی پرورش داد . در ادامه به معرفی چندین شیوه می پردازیم که می توانند باعث بهبود تفکر خلاق در ما شود :

۱- یادداشت برداری :

شما باید همیشه همراه خود یک دفترچه یادداشت داشته باشید . استفاده از دفترچه یادداشت باعث می شود تا شما خرده ایده هایی که به ذهنتان خطور می کند را ثبت کنید و از فراموش شدن آنها جلوگیری کنید .

اکثر دانش پژوهان که دارای تفکر خلاقی هستند همواره برگه های یادداشت ۲*۸ سانتی متری (فیش) را به همراه خود دارند . زود گذرترین چیز در جهان یک فکر است که از ظهور تا فروغ آن تنها چند لحظه طول می کشد . پس هرگز به حافظه خود اعتماد نکنید .

ثبت ایده ها در ابزارهای الکترونیکی نظیر موبایل های هوشمند و تبلت ها هم نمی تواند شما را از ثبت کاغذی بی نیاز کند . چرا که تجربه نشان داده که بعد از ثبت یک موضوع در چنین ابزارهایی کمتر برای بررسی آن مراجعه و وقت گذاشته می شود .

“بهترین روش و زمان برای حفظ یک اندیشه ، ثبت در هنگام بروز آن می باشد “

شاید یک فکر در لحظه حاضر ارزشی نداشته باشد اما با ثبت آن در پرونده «فکرهای نو» ، میتوان در آینده برای آن کاربردی پیدا کرد .

۲- زمان و مکانی برای فکر کردن :

شما برای آن که به یک تفکر خلاق برسید بایستی مدت زمان مشخصی را در هر روز به فکرکردن اختصاص دهید . معمولا اوایل صبح بهترین زمان برای فکرکردن می باشد . دقت داشته باشید که مکان هم می تواند در میزان خلاقیت فکرکردن تاثیر داشته باشد . بنابراین سعی کنید یک مکان آرام برای فکر کردن خود مهیا کنید .

۳- افزایش حس کنجکاوی و پرسش گری

ذهن انسان به سئوالاتی که با کلماتی نظیر چه ، چگونه و چرا پرسیده می شوند واکنش بهتری نشان می دهد . پس سعی کنید همواره درباره دلایل یک موضوع پرسش گر باشید . ابتدا سعی کنید دلایل بوقوع پیوستن امور بدیهی را مورد سئوال قرار دهید و به مرور زمان سئوالات پیچیده تری را از خودتان و اطرافیانتان بپرسید .

۴- برقراری ارتباط میان افکار مختلف :

از هر ذهنی درباره یک موضوع مشخص ، افکار مختلفی تراوش می شود . اگر بتوانیم این افکار را جمع آوری کنیم و به یکدیگر ارتباط دهیم ، امکان دارد به نتایج ارزشمندی برسیم . ترکیب افکار می تواند باعث ایجاد خلاقیت شود . در واقع در تفکر خلاق ما به دنبال همنشینی تفکرهای متضاد با یکدیگر هستیم .

۵- دنبال تغییر باشید :

سعی کنید هیچ گاه به وضعیت موجود رضایت ندهید و به دنبال بهبود باشید . یک تفکر خلاق به دنبال یافتن بهترین راه حل ها خواهد بود . پس سعی کنید گزینه های مختلف را با یکدیگر ترکیب کنید یا گزینه های جدیدی را جایگزین موارد قدیمی تر کنید . شما می توانید برخی مواقع بعضی چیزهای غیرضروری را از یک سیستم حذف کنید . ممکن است در شرایطی هم ، لازم باشد که مسیر حرکتی خود را به طور کامل تغییر دهید .

۶- فهرست ویژگی ها :

همیشه تعدادی از ویژگی های یک مفهوم یا شئ را برای خود لیست کنید . دقت در این ویژگی ها باعث اکتشاف نقاط کور و مبهم بسیاری برای شما می شود . سعی کنید با یک تفکر خلاق دلایل وقوع یک رویداد را مورد بررسی قرار دهید . شناخت و یافتن ارتباطاتی که باعث بوجود آمدن یک چالش می شود ، می تواند راهگشای شما در حل مشکلات باشند .

۷- تحلیل شبکه :

سعی کنید بین دو موضوعی که از قبل با یکدیگر هیچ ارتباطی ندارند یک قرابت و پیوند برقرار کنید . شما باید امکان ایجاد یک شبکه بین موضوعات مختلف را داشته باشید . این موضوع باعث می شود تا با یک تفکر خلاق به سراغ پارادوکس های اساسی بروید .

۸- یافتن راه حل ها :

در زمان بوقوع پیوستن یک مشکل سعی کنید از تمامی کارکنان و افراد موجود در سیستم چاره جویی کنید . تجربه نشان داده است که بعضی از مشکلات به ظاهر پیچیده و لاینحل ، پاسخ های ساده و ابتدایی دارند . شما بایستی توانایی اداره جلسات بارش فکری (طوفان مغزی) را داشته باشید . برای این منظور :

1. هیچ فکری را مورد انتقاد قرار ندهید .
2. افکار بکر را پرورش دهید .
3. بر کمیت تولید فکر متمرکز باشید (در این مرحله کیفیت افکار چندان اهمیتی ندارد) .
4. سایر افراد را برای مشارکت و بهبود بخشیدن فکرها تشویق کنید .

۹- خود را جای دیگران قرار دهید :

در تفکر خلاقانه شما باید خودتان را جای دیگران قرار دهید و ببینید در شرایطی مشابه ، شما چه تصمیمی درباره آن موضوع می گرفتید . این کار باعث شناسایی بهتر اهداف ، امکانات و مشکلات مختلف می شود .

۱۰ – استفاده از نتایج :

معمولا نتایج یک فرآیند می توانند سرنخ های بسیاری را برای یافتن دلیل بوقوع پیوستن یک موضوع بدهند . شما می توانید از نتایج یک فعالیت به میزان بازدهی آن دست یابید و سعی کنید با انجام تغییرات کارآیی خود و سیستم تان را افزایش دهید .

گردآوری : مسعود معاونی

منبع : کتاب اصول مدیریت دکتر علی رضائیان