آشنایی با مفهوم بازاریابی

در سالیان اخیر با رشد جوامع، توجه به مفهوم بازاریابی افزیش پیدا کرده است. شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ به خوبی پی برده‌اند که برای غلبه بر رقبا و کسب سهم بیشتری از بازار باید به سراغ شیوه‌های اصولی بازاریابی بروند.

چند مفهوم رسمی از بازاریابی

برای بازاریابی(Marketing) چندین تعریف ارائه شده است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

1. تعریف پیتر پراکر از بازاریابی: هدف بازاریابی افزایش فروش است. در بازاریابی با درک و شناخت از نیازهای مشتری سعی می‌شود مصول یا خدماتی متناسب به وی عرضه شود.
2. بازاریابی به معنای کارکردن با بازارها برای فراهم نمودن مبادلات با هدف تامین خواسته‌ها ونیازهای انسان است.
3. بازاریابی فرآیندی اجتماعی ومدیریتی است که از طریق آن، افراد و گروه‌ها، نیازها و خواسته‌های خود را با تولید، عرضه و مبادله کالای مفید و با ارزش با دیگران تامین می‌کنند.
4. تعریف موسسه بازاریابی انگلستان: بازاریابی فرآیند مدیریت، تشخیص، پیش‌بینی و ارضای نیازهای مشتری به صورت سودآور می‌باشد.
5. تعریف انجمن بازاریابی آمریکا: فعالیت مجموعه‌ای از بنگاه‌ها برای ایجاد ارتباط با مشتریان، سهامداران و جامعه به هدف ایجاد ارزش می‌باشد.
6. بازاریابی مجموعه‌ای از فرآیندهای(سازمانی) برای خلق و ایجاد ارتباط و ارائه ارزش به مشتریان به همراه مدیریت ارتباط با مشتری می‌باشد به گونه‌ای که سازمان و ذی‌نفعان از آن منتفع شوند.
7. بازاریابی را می‌توان “هنر و علم انتخاب بازارهای سودآور” و “جذب، حفظ و افزایش مشتریان از طریق خلق، مبادله و ارائه ارزش‌های برتر به آن‌ها” تعریف کرد.

آنچه در تمامی تعارف فوق نمود پیدا می‌کند این است که دادوستد را می‌توان قلب بازاریابی دانست. در دادوستد باید طرفین حس سودآوری داشته باشند ونیازهایشان مرتفع شود.

ضرورت نیاز به بازاریابی چیست؟

مفهوم بازاریابی جدید از دیدگاه فلیپ کاتلر

«فعالیتی انسانی در جهت ارضای نیازها و خواسته‌ها از طریق فرآیند مبادله»

فلیپ کاتلر

تعریف فوق دارای ابعاد گوناگونی است که در ادامه به توضیح و شرح آن‌ها می‌پردازیم:

۱- نیاز

منشاء و رکن نظام بازاریابی، نیازها و خواسته‌های انسانی می‌باشد. نیاز بیان کننده حالت محرومیت احساس شده در فرد است که باعث عدم آرامش وی می‌شود و در او شوقی برای برطرف کردن آن بوجود می‌آورد.

۲- محصول

محصول زاییده نیازها و خواسته‌های بشری است و عبارت است از چیزی که قادر به ارضای یک نیاز باشد که می‌تواند شامل اشیا فیزیکی، مجازی، رویدادها، تجارب، مالکیت معنوی، سازمان‌ها، خدمات، ایده‌ها، عقاید و حتی افراد و اشخاص باشد.

باید توجه داشت که هر چیزی که بتوان از آن برای جلب توجه، بدست آوردن درآمد، استفاده یا مصرف در بازار استفاده کرد و توانایی تامین خواسته یا نیاز را داشته باشد محصول تلقی می‌شود. از نظر مصرف‌کنندگان، محصولات مجموعه‌ای از مزایا هستند که برمبنای مطلوبیتی که دارند، در ازای پرداخت پول، خریداری می‌شوند.

۳- خواسته

شکل برآورده‌سازی یک نیاز را خواسته می‌گویند. خواسته در واقع حالتی است که نیازهای انسان تحت تاثیر فرهنگ و شخصیت افراد به خود می‌گیرند.

۴- تقاضا

توانایی رفع و برآورده کردن خواسته را می‌گویند. خواسته‌ها وقتی با قدرت خرید همراه باشند به تقاضا تبدیل می‌شوند.

معرفی انواع تقاضا در بازاریابی

۵- مبادله

هنگامی که فرد تصمیم به رفع نیازهای خود می‌گیرد بازاریابی آغاز می‌شود و فرد از طریق مبادله برای تامین نیازهای خود اقدام می‌کند. مبادله به معنای دریافت چیزی مطلوب از فردی دیگر، در مقابل ارائه مابه ازایی می‌باشد. مبادله هسته اصلی بازاریابی است و برای تحقق آن شرایط زیر لازم است:

• باید دو طرف با یکدیگر مشارکت داشته باشند.
• هر دو طرف باید چیز با ارزشی برای مبادله با یکدیگر داشته باشند.
• هر طرف باید علاقمند به مبادله با طرف دیگر باشد.
• هر طرف باید در رد یا قبول پیشنهاد طرف دیگر آزادی کامل داشته باشد.
• هر طرف باید دارای توانایی لازم برای مراوده و تحویل کالا باشد.

انواع مبادله

1. خود تولیدی: فرد نیاز خود را با شکار، ماهیگیری و .. رفع می‌کند.
2. استعانت از دیگران: طلب کمک از دیگران
3. اعمال زور: تصاحب کالا یا خدمات به زور از دیگران
4. مبادله: در قبال دریافت کالای مورد تقاضا، چیز ارزشمندی را به طرف دیگر واگذار می‌کند.

۶- معامله

معامله واحد اندازه‌گیری بازاریابی به شمار می‌رود. یک معامله شامل دادوستد فایده بین طرفین معامله است. برای تحقق معامله شرایط زیر لازم است:

1. وجود حداقل ۲ کالای با ارزش
2. شرایطی که بر روی آن دو طرف توافق کنند.
3. زمان توافق
4. مکان توافق

۷- تعریف بازار

بازار را می‌توان محلی برای مبادلات بالقوه دانست که در آن مجموعه‌‌ای از خریداران بالقوه و بالفعل برای یک کالا یا خدمت وجود دارند. خریداران در بازار به ازای خرید محصول مورد نظر هزینه‌ای می‌پردازند.

مفهوم بازاریابی با رشد فناوری و صنعت در حال تغییر بوده است و هر روز ابعاد جدیدی برای آن مطرح می‌شود. بازاریابی را می‌توان مجموعه‌ای از بازریابی، بازارسازی و بازار داری دانست. در پستی دیگر به بررسی ابعاد مختلف بازاریابی خواهیم پرداخت.