سازگاری شغلی و تاثیر آن بر روی عملکرد سازمان

سازگاری شغلی (Job Adaptability) مفهومی گسترده برای کسب و کارها است. در سازگاری شغلی یک کارمند یا مدیر در صورتی که با موانعی مواجهه شود از خلاقیت و نوآوری خود برای یافتن راهکارهای جدید کمک می‌گیرد. یافتن مسیرهای جایگزین برای جلو بردن امور روزمره کسب و کار باعث می‌شود تا اهداف سازمانی به خوبی برآورده شوند.

کسب و کارهای نوآور و استارتاپ‌ها همیشه با عدم قطعیت، ابهام و پیش‌بینی‌ناپذیری روبه‌رو می‌شوند. وجود کارکنانی که سازگاری بالایی داشته باشند و در هر شرایطی، راه‌حل‌های خلاقانه ارائه دهند به رشد کسب و کار کمک زیادی می‌کند.

سازگاری شغلی چیست؟

تفاوتی ندارد که شما در چه موقعیت شغلی مشغول به کار هستید، به‌طور معمول همیشه اتفاقاتی در بیزینس‌ها می‌افتد که از قبل قابل پیش‌بینی نیستند و در لحظه باید به تصمیم‌گیری دربارۀ آن‌ها پرداخت. یک فرد سازگار به خوبی مهارت لازم برای روبه‌رو شدن با شرایط ناشناخته و پر از ابهام را دارد.

در هر موقعیت شغلی یک نمایۀ ایده‌آل برای کارمند مرتبط با آن توسط مدیر منابع انسانی در نظر گرفته می‌شود. سازگاری شغلی به میزان هم‌پوشانی یک فرد با این نمایه ایده‌آل گفته می‌شود.
به‌عنوان مثال تصور کنید، همکارتان که تاثیر مهمی در عملکرد بخش سازمانی شما دارد به‌طور ناگهانی سازمان را ترک می‌کند. در چنین شرایطی تا جایگزین شدن کارمند جدید یک بحران در شرکت ایجاد می‌شود. اما اگر شما یا سایر همکاران‌تان، افرادی سازگار باشید به جای استرس و ایجاد تنش با سایر همکاران با تقسیم وظایف کارمند مستعفی، سعی می‌کنید تا مسائل پیش آمده را به بهترین نحو حل کنید.

وجود کارکنان سازگار موجب می‌شود تا کسب و کار در صورت مواجهه شدن با چنین مسائلی دچار آسیب زیادی نگردد.

چرا سازگاری شغلی اهمیت دارد؟

سازگاری یک مهارت نرم(Soft Skill) است که به افراد کمک می‌کند تا با شرایط جدید سازگار شوند و تغییرات را بپذیرند. یک فرد سازگار در محیط کار، توانایی اولویت‌بندی کارها را دارد و موجب افزایش رضایت مشتریان از کسب و کار خواهد شد. چنین فردی به خوبی توانایی استفاده از تکنولوژی‌های جدید را دارد تا امکان ایجاد تحول در انجام تسک‌های روزمره خود را داشته باشد.

کسانی که مهارت سازگاری شغلی را در خود تقویت می‌کنند، شانس بیشتری برای برعهده گرفتن مناصب مدیریتی و رهبری دارند. آن‌ها بهترین کارایی و عملکرد را از خود نشان می‌دهند و به‌صورت مستمر به دنبال یادگیری مهارت‌های جدید هستند تا مسئولیت خود را بهتر از قبل انجام دهند.

مهارت‌های مهم برای سازگاری شغلی

برای اینکه در شغل‌تان تبدیل به یک فرد سازگار شوید، بایستی مجموعه‌ای از مهارت‌ها را در اختیار داشته باشید. سازگاری شغلی، مجموعه‌ای از ویژگی‌هایی است که به شما امکان می‌دهد تا امکان انطباق با تغییرات محیط را داشته باشید.

سازگاری در محل کار به یک فرد کمک می‌کند تا ایده‌ها، مسئولیت‌ها، انتظارات، رویه‌ها و استراتژی‌های جدید را بپذیرد. برخی از مهارت‌های ضروری برای سازگار شدن در یک شغل عبارت‌اند از:

۱- مهارت‌های ارتباطی

برای سازگاری در یک شغل بیش از هر چیزی نیاز به ارتباط درست با همکاران و کارکنان زیر مجموعۀ خود دارید. ارتباطات قوی به شما کمک خواهد کرد تا بهتر موضوعات جدید را درک کنید و آن‌ها را یاد بگیرید. افرادی که مهارت‌های ارتباطی را در خود تقویت کرده‌اند به مفاهیمی همچون گوش دادن فعال(Active Listening) و ارتباطات غیرکلامی و زبان بدن(Body Language) مسلط هستند. بنابراین؛ امکان دعوت از دیگران برای همکاری در یک موضوع خاص را دارند.

در مقاله انواع ارتباطات در یک سازمان به اهمیت تعامل بین همکاران در یک شرکت پرداخته‌ایم.

۲- اهمیت مهارت‌های بین فردی در سازگاری شغلی

سازگاری شغلی یک مهارت بین فردی محسوب می‌شود. افرادی که توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران را دارند، از تعامل و همکاری خوبی با آن‌ها برخوردارند و در زمان وقوع مشکلات، همدلانه با همکاران برخورد می‌کنند. چنین افرادی به‌طور قطع از توانایی سازگاری بالاتری برخوردار هستند.

۳- مهارت حل مسئله

به سازگاری شغلی زمانی نیاز پیدا می‌کنیم که مسئله‌ای بروز کرده باشد. حل مسئله(Problem-sloving) مهارتی است که در آن یک فرد با یافتن راه‌حل‌های خلاقانه، مشکلات چالش برانگیز را حل کرده و باعث بهبود عملکرد و بهره‌وری در سازمان می‌شود.

۴- مهارت تفکر خلاقانه و استراتژیک

برای سازگاری نیاز داریم تا با کمک تفکر خلاق(Creative Thinking) و تفکر استراتژیک به مسائل نگاه کنیم. توسعۀ ایده‌های جدید برای بازاریابی محصولات، یافتن راه‌هایی برای انطباق با بازار در حال تغییر و اجرای استراتژی‌های جدید همگی با تفکر خلاقانه امکان ظهور پیدا می‌کنند. داشتن چنین توانمندی‌هایی در یک فرد، میزان سازگاری شغلی وی را افزایش می‌دهد.
در مقاله “چگونه تفکر خلاق داشته باشیم؟” به ارائه راهکارهایی برای خلاقیت در فکر کردن پرداخته‌ایم.

۵- مهارت کار تیمی

یک فرد بدون کار تیمی(Team Work) توانایی سازگاری در شغلش را نخواهد داشت. برای سازگاری شغلی پیش از هر چیزی به همکاری و کارگروهی نیاز است. زمانی را در نظر بگیرید که شما برای حل یک بحران وظایف جدیدی را می‌پذیرید و همکاران شما بایستی وظایف قبلی شما را عهده‌دار شوند تا کار به خوبی پیش رود. اگر آن‌ها همکاری لازم را در تیم نداشته باشند بحران حل نخواهد شد.

۶- مهارت سازمان‌دهی

داشتن مهارت سازمان‌دهی، اهمیت زیادی دارد. یک فرد سازگار باید بتواند اعضای تیم را در مسئولیت‌های جدید به‌طوری سازمان‌دهی کند که عملکرد آن‌ها نسبت به قبل کمترین کاهش را داشته باشد.

۷- اهمیت مهارت یادگیری در سازگاری شغلی

اگر شما قصد دارید تا در شغلی سازگار باشید، بیش از هر چیزی نیاز به یادگیری مفاهیم جدید دارید. یادگیری علاوه‌بر مهارت‌های نرم شامل انواع مهارت‌های سخت هم می‌شود.
به‌عنوان مثال، یادگیری کار با یک نرم‌افزار کاربردی موجب می‌شود تا در زمان نیاز امکان استفاده از آن برای دستیابی به اهداف سازمان را داشته باشید.

۸- مهارت مسئولیت‌پذیری و تعهد

یک فرد سازگار باید مسئولیت‌پذیر باشد. تعهد بالای کاری در او موجب می‌شود تا اجازه ندهد فعالیت سازمان دچار وقفه شود و با پذیرش مسئولیت‌های جدید، با سازمان در بحران‌ها همراهی می‌کند.

سایر مهارت‌های مهم در سازگاری شغلی

مهارت‌های دیگری هم وجود دارند که بر روی سازگاری یک فرد در محیط کاری تاثیر می‌گذارند:

• کنجکاو بودن؛
• اراده قوی؛
• همدلی؛
• خلاقیت و نوآوری؛
• دقت بالا؛
• ذهن باز؛
• انعطاف‌پذیری؛
• توانایی مدیریت.

چگونه سازگاری شغلی خود را بهبود دهیم؟

سازگاری و تغییرپذیر بودن همیشه آسان نیست. توجه به مراحل زیر به توسعه مهارت سازگاری شغلی شما کمک خواهد کرد:

1. آگاهی از تغییرات محیطی: برای اینکه مهارت سازگاری خود را تقویت کنید از تغییرات در محیط شغلی آگاه شوید. به‌عنوان مثال با بررسی بودجه مالی سال آینده شرکت، از خط‌مشی‌های جدید و فرآیندهای عملیاتی اطلاعات کافی به‌دست آورید تا فرصت کافی برای تغییر را داشته باشید؛
2. رشد ذهنیت: سازگاری شغلی به معنای تمایل به یادگیری و تجربه موقعیت‌های جدید است. برای دستیابی به چنین شرایطی نیاز به یک طرز فکر رشدیافته دارید تا توانایی مقابله با چالش‌های جدید، یافتن فرصت‌ها و مشارکت در پروژه‌ها را داشته باشید؛
3. تعیین اهداف مشخص: اگر به دنبال توسعه میزان سازگاری خود هستید باید اهداف مشخصی را برای خود تعیین کنید. به‌عنوان مثال اگر در مهارت‌های ارتباط غیرکلامی ضعیف هستید ولی احتمال می‌دهید در آینده به این توانایی‌های نیاز داشته باشید، بهتر است از همین حالا به دنبال کسب آن بروید؛
4. دریافت بازخورد از دیگران: دریافت انتقادات سازنده از دیگران در مورد وضعیت کاری‌تان موجب می‌شود تا پیشرفت شغلی شما مسیر بهتری پیدا کند. زمانی که شما از همکاران‌تان یا مدیرتان دربارۀ نقاط ضعف و قوت‌تان بازخورد می‌گیرید، ایده‌های جدیدی برای مسیر شغلی‌تان را کشف می‌کنید که می‌توانید از آن‌ها برای تعیین اهداف جدید کسب و کاری یا رشد فردی استفاده کنید؛
5. پذیرش تغییرات: سازگاری شغلی به معنای پذیرش سریع تغییرات است. توانایی پذیرش تغییرات به شما کمک می‌کند تا فردی سازگارتر باشید. شما با دریافت توضیحات از همکاران یا مدیران خود تغییرات را می‌پذیرید و خود را با آن‌ها هماهنگ می‌کنید.

سخن پایانی

سازگاری شغلی، استرس را در افراد کاهش داده و اعتمادبه‌نفس آن‌ها را افزایش می‌دهد. سازگار بودن یک خصیصه مثبت است، البته افراط در این مهارت فردی نباید زمینه را برای سواستفاده دیگران فراهم کند.
سازگاری یک فعالیت گروهی است، یعنی زمانی که شما تغییرات را می‌پذیرید دیگران هم باید با شما همراهی کنند. همچنین سازگاری شغلی یک مهارت کلیدی برای رهبران است، زیرا انگیزه کافی در آن‌ها ایجاد می‌کند تا با ارائه راه‌حل‌های جایگزین بهترین عملکرد را در سازمان خود ایجاد کنند.