نقش فرهنگ سازمانی

هر سازمانی، هم‌چون افراد و اجتماع از فرهنگی که اختصاص به خودش دارد برخوردار است. فرهنگ سازمانی را می‌توان این چنین تعریف کرد:

• ارزش‌های غالب ارائه شده توسط سازمان
• شیوه‌ای که کارها در سازمان انجام می‌شود
• مجموعه مختصات یا ویژگی‌های کلیدی تشکیل دهنده ارزش‌های سازمانی
• سیستمی از مفاهیم و اندیشه‌های مشترک میان اعضای یک سازمان که باعث ایجاد تمایز با دیگر سازمان‌ها می‌شود.
• الگویی از مفروضات بنیادی که اعضای سازمان برای حل مسائل داخلی و خارجی سازمان خود به آن توجه دارند.
• ارزش‌های مشترک، عقاید، معیارهای مناسب برای رفتار، زبان مخصوص، الگوهای فکری و رفتاری اعضای یک سازمان

۱۰ ویژگی تاثیرگذار بر روی فرهنگ سازمانی

صاحب‌نظران علم مدیریت معقدند که ترکیبی از ۱۰ ویژگی زیر اساس فرهنگ را در یک سازمان تشکیل می‌دهد:

1. ابتکار فردی: میزان مسئولیت، آزادی و استقلالی که افراد دارند.
2. خطرپذیری: میزانی که کارکنان یک سازمان به خطرپذیری، خلاقیت و تهور ترغیب می‌شوند.
3. هدایت و سرپرستی: هدف‌های روشن سازمانی و عملکرد مطلوب تعیین شده برای کارکنان
4. انسجام: هماهنگی بین واحدهای مختلف هر سازمان
5. حمایت مدیریتی: میزان ارتباط سازنده مدیران سازمان با کارکنان و حمایت و پشتیبانی از آن‌ها
6. کنترل: تعداد قوانین، مقررات و میزان نظارت مستقیمی که مدیران برای کنترل رفتار کارکنان خود دارد.
7. هویت: معیاری که افراد سازمان بر مبنای آن هویت خود را با سازمان به عنوان یک کل تعیین می‌کنند.
8. سیستم تشویق و مجازات: اعطای پاداش یا جریمه براساس شاخص‌های عملکردی کارکنان
9. تحمل اختلاف سلیقه: میزانی که کارکنان به بیان بارز و روشن انتقادها و اختلاف نظرهای خود ترغیب می‌شوند.
10. الگوهای ارتباطی: حدی که ارتباطات سازمانی را به سلسله مراتب رسمی اختیارات محدود می‌سازد.

ترکیبی از ویژگی‌های فوق ساختار فرهنگ سازمانی را تشکیل می‌دهد. فرهنگ سازمانی تصویری از احساسات، ادراک‌های مشترک کارکنان نسبت به سازمان و چگونگی انجام کارها و رفتارهای درون سازمانی خواهد بود.

آشنایی با موانع ارتباطی بین افراد یک سازمان

فرهنگ سازمانی خلاقّانه و نوآور

برای اینکه یک سازمان نوآور و خلّاق بوجود بیاید بایستی به عوامل زیر توجه ویژه‌ای داشت:

1. تحمل مخاطره: کارکنان بایستی به خطرپذیری تشویق شوند تا بتوانند نتایج شکست خود را تجربه کرده و اشتباهات را به عنوان فرصت‌هایی برای یادگیری تلقی کنند.
2. خود کنترلی: سیاست‌های کنترلی باید به حداقل برسد و سعی شود با مشارکت دادن کارکنان، کنترل توسط خود آن‌ها صورت ذیرد.
3. پذیرش ابهام: تاکید بیش از حد عنیّت و مشخص بودن کارها، خلاقیت را محدود می‌کند.
4. اختیار عمل: مشاغلی که به طور دقیق تعریف می‌شوند دید محدودی ایجاد می‌کنند این در حالی است که فعالیت‌های کاری متنوع به کارکنان دید گسترده‌تری می‌دهند.
5. پذیرش و تحمل اختلاف سلیقه: اختلاف آرا بایستی مورد تشویق قرار گرفته و همسویی و توافق میان افراد واحدها نیز نباید نشانه عملکرد عالی تلقی شود.
6. توجه به پیشنهادات تازه: راهکارهای به ظاهر غیرعملی می‌توانند به راه‌حل های خلاقّانه منجر شوند.
7. نتیجه محور بودن: اهداف هر سازمان باید مشخص باشد و کارکنان در جهت رسیدن به این اهداف به شیوه‌های گوناگونی تشویق شوند.
8. ارتباطات همه‌ جانبه: ارتباط باید به طور عمودی ومورب جریان داشته باشد. جریان آزاد ارتباطات منجر به پرورش افکار جدید خواهد شد.

چگونه خلاق شویم و خلاقیت خود رو بروز دهیم؟

تاثیرات فرهنگی بر رفتار سازمانی

فرهنگ اجتماعی تحت تاثیر محیط اقتصادی، فناوری، سیاسی، مذهبی و.. قرار دارد. کارکنان، فرهنگ اجتماعی را با خود به محیط کار می‌آورند. فرهنگ سازمانی که محصول فرعی فرهنگ اجتماعی است بر ارزش‌ها، اخلاق، نگرش‌ها، پیش فرض‌ها و انتظارهای افراد اثر می‌گذارد و در رفتارهای کارکنان جلوه‌گر می‌شود.

کارکردهای فرهنگ سازمانی

یک فرهنگ سازمانی می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• هویت بخشی به کارکنان سازمان
• تعیین مرزهای سازمان با سایر نهادهای دیگر
• تعهد و مسئولیت اجتماعی
• ایجاداعتماد و ثبات سیستم‌های سازمانی
• تامین نیازهای اعضای سازمان
• شکل‌دهی رفتار سازمانی
• ایجاد حس همکاری به جای رقابت‌های بی‌مورد
• تسهیل ارتباطات درونو برون سازمانی

فرهنگ سازمانی، فرآیندی است که بصورت مستمر در حال ترمیم و بازسازی می‌باشد. بنابراین مدیران ارشد باید همواره توجه داشته باشند که خرده رفتارهای کارکنان موجب تضعیف یا حتی تغییرناخواسته بر فرهنگ حاکم سازمانی نشود. بهبود فرهنگ می‌تواند باعث بهبود عملکرد و بهره‌وری کل سازمان گردد.