بهره وری در سازمان‌ها

توسعه پایدار یکی از موضوعات اساسی در جوامع پیشرفته و در حال توسعه می‌باشد. فراهم آوردن یک زندگی مناسب برای همه اقشار جامعه به همراه رفاه و آسایش نسبی از جمله مهمترین محورهای توسعه محسوب می‌شود. به همین دلیل دولت‌ها و سازمان‌ها سعی دارند تا با افزایش بهره وری بتوانند کیفیت و کمّیت خدمات خود را افزایش دهند.

برای ارتقاء سطح زندگی در جامعه باید کیفیت همه چیز بهتر شود. بهره‌وری در سازمان‌ها باعث می‌شود تا نیروی کار و سرمایه‌های مادّی و معنوی به بهترین شکل مورد استفاده قرار گیرند.

آشنایی با مفهوم بهره وری

بهره وری (Productivity) یک دیدگاه فکری است که همواره سعی دارد آن چیزی که در حال حاضر وجود دارد را بهبود بخشد. براساس دیدگاه‌های متاثر از بهره‌وری، انسان‌ها می‌توانند با تلاش و پشتکار بیشتر کارها و وظایف‌شان را بهتر از قبل انجام دهند.

بهره‌وری یک نگرش عقلایی به کار و زندگی است که هدف آن، هوشمندانه‌تر کردن فعالیت‌ها برای دستیابی به زندگی بهتر و متعالی‌تر است. براساس رابطه بهره‌وری که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، بهره وری عبارت است از به حداکثر رساندن استفاده از منابع، نیروی انسانی و سایر تمهیدات علمی به منظور کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت کارکنان، مدیران و مصرف‌کنندگان.

بهره‌وری را می‌توان نگرشی فرهنگی دانست که در آن انسان‌ها فعالیت‌های خود را هوشمندانه(خردمندانه) انجام می‌دهند و سعی می‌کنند به منظور دستیابی به اهداف مادی و معنوی بهترین نتایج را بدست آورند.

آشنایی با روش ها و ابزارهای مدیریت پروژه

راه‌های ارتقا بهره‌وری

افزایش بهره‌وری بدان معنا نیست که میزان تولید را از طریق افزودن منابع(نظیر زمان، پول، مواد یا نیروی انسانی) بالا ببریم. بهره وری زمانی افزایش می‌یابد که هوشمندانه بتوانیم از منابع استفاده ببریم.

در بهره‌وری باید با نیروی انسانی کمتر، سرمایه کمتر، زمان کمتر، فضای کمتر و به طور کلی با حداق منابع حداکثر تولید/خدمات را ارائه داد. برای افزایش بهره وری نباید کارکنان را به انجام اضافه کار واداشت. بهره‌وری زمانی حاصل می‌شود که بتوان در همان ساعات شیفت کاری معمول کارکنان، میزان تولید یا خدمات را ارتفاء داد.

عوامل موثر در افزایش یا کاهش بهره وری در یک سازمان

کیفیت نیروی انسانی شاغل در یک سازمان را می‌توان مهمترین عامل در افزایش یا کاهش بهره‌وری یک سازمان دانست. صلاحیت و توانمندی نیروی انسانی می‌تواند موجب بهره‌وری سازمانی شود.

صلاحیت حرفه‌ایی و انگیزه شغلی دو موضوع کلیدی هستند که می‌توانند بهره‌وری و کیفیت مطلوب کار را در یک سازمان حرفه‌ای افزایش دهند.

ضرورت بهره وری در یک سازمان

از آنجا که منابع یک کشور محدود است، افزایش بهره‌وری به عنوان یک ضرورت اساسی در سازمان‌های دولتی و خصوصی مطرح است. افزایش بهره وری موجب رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی بیشتر می‌شود.

اصلی‌ترین هدف هر سازمانی، دستیابی به بهره‌وری بهینه است. بهره‌وری بهینه در شرایطی تحقق می‌یابد که تمامی اجزای آن سازمان به اخلاق حرفه‌ای پایبند باشند.

سطوح بهره‌وری

می‌توان برای بهره‌وری چهار سطح زیر را تعریف کرد:

1. بهره‌وری فردی: منظور از بهره‌وری فردی، استفاده بهینه از استعدادها و توانایی‌های بالقوه فرد در مسیر رشد و تعالی زندگی خود است.
2. بهره‌وری در زندگی شخصی: هر کسی باید بتواند در زندگی شخصی و خانه خود بهره‌وری را ارتقاء دهد. پایین آمدن ضایعات، کاهش اسراف و بهبود کیفیت زندگی باعث آسایش و آرامش بیشتر در بین خانواده‌ها می‌شود.
3. بهره‌وری سازمانی: بهبود عملکرد سازمانی موجب استفاده بهینه از منابع، افزایش کیفیت محصولات یا خدمات، بهبود رضایت مشتریان، دلپذیری محیط کار و افزایش انگیزه در آنان می‌شود که تمامی این عوامل موجب رشد و توسعه سازمانی می‌شود. یک سازمان یادگیرنده سعی می‌کند تا همیشه امور خود را به بهینه‌ترین شکل ممکن انجام دهد.
4. بهره‌وری در سطح ملی: افزایش بهره‌وری تنها راه توسعه اقتصادی کشورها می‌باشد که موجب ارتقا سطح رفاه در زندگی یک ملّت می‌شود.

برنامه ریزی تجاری و جایگاه آن در کسب و کارهای امروزی

فرهنگ سازمانی و تاثیر آن در بهره‌وری

فرهنگ به عنوان فلسفه محوری یک اجتماع یا سازمان، ارزش‌ها و الگوهای رفتاری اعضای آن را شکل می‌دهد. فرهنگ یک اجتماع، شبکه کلی از روابط بین انسان‌ها است. فرهنگ سازمانی نقش مهمی در افزایش یا کاهش بهره‌وری سازمانی می‌تواند ایفا کند. زیرا که یک فرهنگ متعالی نقش مهمی در کنترل رفتارهای درونی کارکنان و پیشگیری از بروز فساد اداری دارد.

فرهنگ سازمانی با فرهنگ عمومی در یک جامعه ارتباط نزدیکی دارد و یکی از مهمترین عوامل در شکل‌دهی رفتار سازمانی می‌باشد. فرهنگ سازمانی هدف‌های سازمان را به صورت محسوس و نامحسوس تعیین می‌کند و به همین دلیل می‌تواند بر روی بهره وری نیز تاثیر بگذارد.